Astronawigacja

Astronawigacja klasyczna: Określanie pozycji – zamiana (przeliczanie) kątów czasowych

Autorem opracowania jest kpt. ż.w. Waldemar Sadłoń
Dziękuję za naukę i cierpliwość

19

Poniższa tabela pomoże nam zamieniać wartości kątowe (stopnie) na wartości czasowe (godziny) i odwrotnie.

Zanim przejdziemy do klasycznego przeliczania kątów czasowych, pokażemy jak to wygląda "graficznie". Powinno to nam pomóc zrozumieć "przeliczanie kątów czasowych".
Jeżeli, prawidłowo nie obliczymy kąta czasowego, nie obliczymy Alp, czyli pozycji.
Do tego niezbędne są nam potrzebne takie argumenty jak:

a więc:

Data: 07 kwiecień 1996
Pozycja Zliczona: φ_PZ = 030°N ; λ_PZ = 20°W
Czas obserwacji: GMT 08^h00^m00^s

Z Almanacha odczytujemy:

07, April 1996
GMT	Ciało niebieskie	to	t	δ
08	Słońce	300°		N 07°
08	Jupiter	28°	72°	S 23°
08	Vega		81°	N 39°
08	Aries	316°

Uwaga: odczyty z Almanacha zaokrągliliśmy do pełnych stopni, dla ułatwienia obliczeń.

Przejdźmy do grafiki.
Czerwona przerywana linia to ekliptyka słońca, która przecina się z równikiem w punkcie "barana" ().
Przy obliczeniach kątów czasowych pomijamy wartość deklinacji c.n.

1. Data - bez komentarza.
2. Pozycja Zliczona, odczytujemy z mapy.
3. Czas obserwacji, odczytujemy z chronometru.
4. Nanosimy naszą PZ na rysunek.

Oprócz PZ na rysunek nanieśliśmy (Gr), czyli pozycję obserwatorium w Greenwich na południku zerowym (gryniczowski) oraz ekliptykę słońca i punkt barana ().

5. Po odczytaniu z Almanacha to = 300° i δ = N 07°, nanosimy na rysunek pozycję "rzutu" słońca na kulę ziemską.

Proszę zwrócić uwagę na opis stopni na równiku. Gdy nanosiliśmy PZ stopnie były opisane na W i na E o tych samych wartościach, natomiast przy kącie czasowym słońca stopnie są opisane na W od 000° do 360°.
Wiemy, że to odnosi się do południka gryniczowskiego a nas interesuje "nasz", miejscowy południk (obserwatora). Wobec tego musimy uwzględnić tą różnicę, a jest nią (λ_PZ). A więc:

to + (±λ) = tλ
300° + (–20°) = 280°

6. Obliczoną wartość tλ = 280° zamieniamy na gλ.

gλ = 360° – 280° = 80° E (05^h20^mE)

Przejdźmy do planety Jupiter (Jowisz). Należy tutaj dodać, że dla czterech planet branych pod uwagę do określenia Alp dane odczytujemy z Almanacha tak jak dla słońca. Odczyty te dotyczą również Księżyca.

Po odczytaniu z Almanacha to = 28° i δ = S 23°, nanosimy na rysunek pozycję "rzutu" jupitera na kulę ziemską.

1. Postępujemy identycznie jak ze słońcem.

to +(±λ) = tλ
28° + (–20°) = 8°

Obliczoną wartość tλ = 8° zamieniamy na gλ

Ponieważ

tλ < 180° to tλ = gλ, a więc
tλ = gλ = 8° W (00^h32^mW)

2. Ale tutaj mamy jeszcze jeden kąt.

Kąt odczytany z Almanacha, a mianowicie; t = 72°. Początkujący żeglarz patrząc na niebo nie jest w stanie skojarzyć gwiazdę z jej nazwą (oprócz gwiazdy Polarnej). Więc musi ją najpierw zidentyfikować. Identyfikując gwiazdę otrzyma wartość = 72° (SHA) (o identyfikacji w dalszej części astronawigacji). Tą wartością wchodząc do Almanacha stwierdzi, że nie jest to gwiazda a planeta (Jupiter).

3. W takim wypadku z Almanacha odczytujemy to. (to = 316°).

I obliczamy gλ.

t + to = to
72° + 316° = 388° = 28°
to + (±λ) = tλ
28° + (–20°) = 8°
tλ zamieniamy na gλ, czyli
gλ = 8° W (00^h32^mW)

Patrz rys.77

Z gwiazdami jest nieco inaczej.

1. Z Almanacha odczytujemy (Vega) t* oraz δ*. W naszym wypadku to: t* = 81° a δ* = N 39°.

2. Więc liczmy:

t* + to = to*
81° + 316° = 397° = 37°
to* + (±λ) = tλ*
37° + (–20 ) = 17°
tλ* zamieniamy na gλ* = 17°W (01^h08^mW)

Czas przejść do obliczeń klasycznych.

---